Blogopmaak

Schepenjagen

Voorbeeld van een draaipaal of springstok

Het lage water en de vele bochten waren niet de enige moeilijkheden om de Eem op te varen. Met afstromend water en tegenwind, was het in de tijd van de zeilvaart nauwelijks mogelijk om verder te komen. Het enige dat overbleef was dan dat de schippersvrouw of -knecht aan een lange lijn het schip vooruit trok. Geen gemakkelijk karwei en bij schepen met een zware vracht nauwelijks te doen. In dat geval huurde de schipper een man met paard in, een schepenjager, die het schip naar Amersfoort trok.


Omdat het vrachtverkeer over de Eem voor Amersfoort van levensbelang was, zorgde de stad al in de zeventiende eeuw voor de aanleg van het Jaagpad. Dat lag en ligt aan de oostkant van de Eem tot aan de Grote Melm bij Soest. Vandaar gaat het jaagpad verder aan de westkant van de Eem. Schepenjagers moesten daar met een pontje overvaren.

Al met al een heel gedoe om de 18 kilometer lange vaarweg vanaf de Zuiderzee tot aan Amersfoort af te leggen.


Dat jagen van schepen kende een probleem bij het passeren van bochten. De jager trok dan het schip gemakkelijk in de wal. Om dat te voorkomen werd voor de bocht een zogenaamde rolpaal geplaatst waar de jaaglijn achter bleef. Door tegen te sturen, voorkwam de schipper dat hij met zijn schip in de wal terecht kwam. Aan het zuidelijk deel van de Eemdijk, nabij het zogenaamde Grote Gat, stond onder meer zo’n paal. In Eemdijk werd dat de ‘Springstok’ genoemd.


Arie ter Beek • 9 januari 2024

Overige artikelen

door Arie ter Beek 19 maart 2025
De situatie vanaf de andere kant
door Arie ter Beek 5 maart 2025
Ligging van de sluis en de sluissloot
door Arie ter Beek 19 februari 2025
De sluis in de Eemdijk
door Arie ter Beek 29 januari 2025
Het Kolkplein na de demping van een deel van de kolk
door Arie ter Beek 22 oktober 2024
De botter BU 55 in de Oude Haven
door Arie ter Beek 9 oktober 2024
De Bonte Poort op een schilderij van H.W. Nieuwboer
door Arie ter Beek 31 juli 2024
De ingang in de jaren 1930
door Arie ter Beek 4 juni 2024
Kraoizeuken in Eigen Volk
door Arie ter Beek 24 april 2024
Titelpagina Van Bunschoten family
door Arie ter Beek 12 maart 2024
Defile van de afdeling in 1928 in Den Haag
Meer berichten
Share by: