Dit keer het antwoord op een vraag die gemakkelijk was te beantwoorden. Namelijk de vraag hoe de situatie rond het Kolkplein in de loop van de tijd was. Een vraag die een wat uitgebreider antwoord verdient. Dit omdat er ten noorden van de Dorpsstraat in de loop van de eeuwen veel is veranderd. Tegenwoordig kennen we het gebied als het Kolkplein en zijn we gewend vanaf de Dorpsstraat rechtdoor te rijden naar Spakenburg. Toch bestaat die situatie nog maar krap 100 jaar. Immers in 1932 werd het laatste gedeelte van de oude havenkolk gedempt en kon de Dorpsstraat worden doorgetrokken. Tot die tijd moest het meeste verkeer de bocht om Kostverloren maken. Alleen voetgangers konden rechtdoor lopen.

Ook dat was niet altijd zo geweest. Oorspronkelijk lag ten noorden van de Dorpsstraat de haven van Bunschoten. Nu moeten we van die haven geen grote voorstelling hebben want de omvang was beperkt. Niet groter dan de afstand van ongeveer de voormalige pastorie tot City Hairshop en dat een beetje in het rond. De toegang tot de zee ging via de Spakenburger Gracht. Het was een belangrijk punt. Er lag een steiger en er is waarschijnlijk iets van een poort geweest. De Smeerweg was vroeger een belangrijke route van oost naar west en dat verkeer kwam allemaal langs de haven.

Na de opkomst van de haven Spakenburg, werd de haven van Bunschoten steeds minder belangrijk. Er werd weinig of niets aan ouderhoud gedaan en dat betekende dat de haven langzamerhand verlandde. Het eerst aan de oostelijke kant. Daar stroomde geen water langs zoals aan de westkant. Later werd er een wandelpad langs gelegd dat aansloot op de brug in de weg rond Kostverloren en de Molenstraat. Die situatie bleef lange tijd bestaan.

Tot het jaar 1932. Voor het toenemende verkeer was het lastig om steeds de route om Kostverloren heen te rijden. Daarom werden plannen ontwikkeld om de Dorpsstraat door te trekken naar de Molenstraat/Koningin Wilhelminastraat. Daarvoor moest niet alleen opnieuw een deel van de oude haven worden gedempt, maar werd ook het karakteristieke bruggetje, het zogenaamde Kaspuitje, gesloopt. Het zorgde voor een enorme verandering. Voor het verkeer was het zeker een verbetering, maar helaas verdween daarvoor wel een karakteristiek dorpsbeeld.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het Kolkplein hèt verkeersknooppunt van de gemeente Bunschoten. Door de aanleg van nieuwe wegen, de bouw van woningen langs de bestaande wegen en de aanleg van nieuwe wijken, werd de druk op het Kolkplein steeds groter. Er kwamen maar liefst zes wegen op uit. In eerste plaats het Stadsspui dat in die tijd veel verkeer vanaf Eemdijk kreeg te verwerken omdat de Vaartweg daar op uit kwam. Verder de Kolkkamp, het Kostverloren waarop ook de Oosterstraat, Kolkweg en Smeerweg uitkwamen en natuurlijk de Dorpsstraat, de Molenstraat en de Koningin Wilhelminastraat. Om het steeds toenemende verkeer in goede banen te kunnen leiden, kwamen er drie vluchtheuvels op het plein. Vluchtheuvels waarlangs het verkeer naar de verschillende wegen werd geleid. Toch was het uitkijken want het verkeer kwam van alle kanten. Verkeer dat niet alleen uit fietsers en personenwagens bestond, maar ook uit vrachtwagens, paard en wagens en noem maar op. Het zorgde zo nu en dan voor ernstige ongelukken.

In de loop van de tijd is deze situatie enorm gewijzigd. Vooral na de aanleg van de Westsingel. In de jaren 1970 kwam er pas een echt Kolkplein. Dat is het plein dat we nu als zodanig kennen en in die tijd werd aangelegd. Daarvoor moest opnieuw een stukje van de gracht worden gedempt. Om de herinnering daaraan levend te houden, werd een strookje in het plein met zwarte steentjes bestraat. Of die opzet geslaagd is? Waarschijnlijk niet, maar de bedoeling was goed. Bij een latere reconstructie is dat strookje weer verdwenen.

Waarom de doorgetrokken straat vanaf het Kolkplein in de richting van de Molenstraat eigenlijk als een plein werd aangeduid, is discutabel. Het was aanvankelijk niet meer dan een brede straat. Een plein werd het pas halverwege de jaren 1970.

In ieder geval heeft deze plaats in de loop van de tijd vele gezichten gekend. Van een haven, tot een gracht met een mooie stenen brug. En van een verkeersplein tot een echt plein waar nog steeds belangrijke verbindingen langs lopen.