Een enkele keer wordt een opmerking gemaakt die niet direct als een erfgoedvraag is te zien, maar die wel met erfgoed heeft te maken. In dit geval met zogenaamd waterschapserfgoed. Het betrof het sluisje in de Maatpolder. De opmerking was dat het sluisje aan het vervallen was en dat er onderhoud nodig was. Een kwestie die aan het verantwoordelijke waterschap is doorgegeven. Want ook daarvoor vervult het centrum een rol.

Het waterschap Vallei en Veluwe beloofde er naar te kijken. Mogelijk is het de moeite waard om het sluisje op de lijst van cultuurhistorisch waardevolle objecten te zetten. Vervolgens wordt gekeken wat er eventueel aan kan worden gedaan.

Tegelijk is het goed om de schijnwerper op dit sluisje te richten want het is door de ligging niet direct een opvallend object. Het is vanaf de Maatweg alleen te zien als je weet waar je moet kijken.  En dan alleen nog van een grote afstand.

De sluis is al eeuwen oud. Of beter gezegd: al eeuwenlang is er op die plaats een sluis. Bekend is dat er al in 1755 een grote sluis is gebouwd. Dat vond plaats in opdracht van de geërfden van de Bekaaide Maatpolder. Dat wil zeggen de eigenaren.  Misschien is de sluis later een keer vernieuwd, maar dat is niet duidelijk.

Om water naar de sluis te leiden, was er een flinke sloot in de richting van de sluis. In stukken van het Polderbestuur van de Bekaaiden Maatpolder, werd die aangeduid als de sluissloot of de poldersloot. De verklaring van de eerste naam is dat het de sloot was die naar de sluis liep. De tweede naam is te verklaren als de sloot van de polder. Het eigendom van die sloot lag immers bij het waterschap. Jaarlijks werd de ‘visscherij’ in deze sloot verpacht. Zoals bijvoorbeeld in 1842 toen J. Vedder dat pachtte voor een bedrag van fl 1,45. Dat bedrag varieerde nogal en was soms hoger en soms lager. Ook was er niet elk jaar dezelfde pachter. Wel was er elk jaar belangstelling voor en was het interessant om er in te vissen.

De sluissloot en de uitwateringssluis in de kade lagen in het verlengde van de sluis van de Noorderpolder in de Veldendijk. In geval van laag water in de Eem, kon er ook water uit de Noorderpolder op de Eem worden geloosd. De sluis in de Noorderpolder is al lang geleden dichtgemaakt. Die sluis werd aanvankelijk de Gijs Sluijmerssluis genoemd en later de Noordersluis. Die lag ongeveer tegenover de huidige Frans Jacobsweg.

Het onderhoud van sluis en sloot is altijd ten laste van de polder geweest. In 1901 werd in de sluissloot een los schut (een schot) geplaatst ter beveiliging van de sluis, maar vooral om ‘s zomers voldoende drinkwater voor het vee in de sloten te houden. Voorkomen moest worden dat bij laag water de polder droog kwam te staan. Het plaatsen van dat schut maakte het noodzakelijk dat er iemand tegen een ‘behoorlijke beloning’ belast werd met het regelen daarvan. Die kon dan tevens toezicht houden op de sluis. De bezoldiging van de aan te stellen schut en sluiswachter werd in 1902 vastgesteld op een gulden per jaar! Blijkbaar vond het bestuur dat een behoorlijke beloning. Zelfs in die tijd was dat niet veel en in 1906 werd het verhoogd tot vijf gulden. In 1925 tot tien gulden en het laatst in 1931 op vijftien gulden. Daarna werd de sluis minder interessant want door de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 verdween de getijdebeweging in de Eem.

Kortom, achter een eenvoudige sluis in de Maatpolder gaat ook een geschiedenis schuil.