Het kan voorkomen dat een vraag wordt gesteld die niet direct voor de hand ligt. Dat is het geval met de vraag of een bepaald schilderij bekend is. Dat wekte verbazing omdat het een heel bekend schilderij is. Een schilderij ook dat bij de aankoop voor nogal wat politieke discussie zorgde. Liefst tien pagina’s notulen waren nodig om de discussie daarover in de gemeenteraad vast te leggen. Het ging er niet over of het schilderij mooi was. Daar was iedereen het over eens. De discussie ging over het aankoopbedrag van fl 72.500,-- ofwel € 32.900,--. Hoewel het geld ervoor was gereserveerd, waren enkele raadsleden er niet voor. Dat was in 1991 en wellicht dat het schilderij daarom niet meer zo bekend is. Het betrof het schilderij van de Spakenburger Gracht met de spuisluis van Johan Conrad Greive.

Hij schilderde in realistische stijl en dat wil zeggen dat zijn schilderijen uit historisch oogpunt betrouwbaar zijn. Hij was een tijdgenoot van Gerard Adriaan Heineken en zeer waarschijnlijk maakte dit schilderij ooit deel uit van de collectie van Heineken.

Gezicht op de Spuisluis

De oude Spuisluis in de haven van Spakenburg, vormt het hart van het schilderij. Via deze spuisluis werd eeuwenlang het overtollige water uit de polders op de Zuiderzee geloosd. Het water op de voorgrond is een deel van de Spakenburger Gracht. Dat is in 1949 gedempt en daarop ligt nu het Spuiplein. In deze havenkolk liggen diverse kubboten. In de haven was geen plaats voor deze boten en zo werden ze voorbij de spuisluis afgemeerd. Geheel links knielt een vrouw in klederdracht aan de waterkant die de was aan het doen is.

Direct rechts van de sluis staat het zogenaamde dijkhuisje. Dit gebouwtje was van het Hoogheemraadschap van de Bunschoter Veen- en Veldendijk en daarin werden de schotten opgeslagen die bij hoog water de verschillende stegen rond de haven moesten afsluiten. Hier en daar zijn rond de haven nog de betonnen blokken met gleuven te zien waarin deze schotten geplaatst werden.

Op het dijkhuisje staat een mast waarin seinen konden worden gehangen om daarmee voor de vissers op de Zuiderzee aan te geven dat er iets niet in de haak was. Het Spui lag hoog en door de mast op het dijkhuisje te plaatsen, was dit sein ver vanuit zee te zien. Het schilderij geeft de situatie weer van rond het jaar 1870.

Oude Haven

Bijzonder is dat Greive nog een schilderij maakte van Spakenburg. Een schilderij dat als het ware de achterkant van het andere werk laat zien. Het geeft een beeld van de situatie van de Oude Haven. Dit deel van de haven komt niet op andere schilderijen uit die tijd voor en is daarmee ook een uniek schilderij. Het toont een gezicht op de Oude Schans waar op de kade stapels stenen zijn opgetast. Op de voorgrond liggen een paar grote botters afgemeerd in de haven. Links op het schilderij is de bebouwing van de Hoekstraat te zien. Achter deze huizen zijn de masten van enkele andere botters zichtbaar. Bijzonder is dat deze masten ook op het andere schilderij van Greive zijn afgebeeld, evenals enkele panden langs de Oude Schans.

Op de havenwal is sprake van de nodige activiteiten. Een vrouw doet de was en andere mensen lopen daar wat rond of zijn aan het werk. De heldere kleuren maken het tot een bijzonder mooi schilderij en het geeft een beeld van Spakenburg zoals dat tot op heden niet bekend was.

Het schilderij is wat kleiner dan het andere werk en was met € 20.000,-- minder kostbaar. Bovendien slaagde Museum Spakenburg erin om de helft van de aankoopprijs via bijdragen van fondsen en sponsors binnen te krijgen. De politiek kwam er niet aan te pas.