Blogopmaak

Het Overvaren

Een oud voetveer bij Eemdijk

Sommige buurten in vooral oudere delen van een plaats, hebben een eigen naam. De betekenis van die namen is vaak gemakkelijk te achterhalen. Zoals bijvoorbeeld de Schoolbuurt in Eemdijk. Al staat de school daar tegenwoordig niet meer. Moeilijker is de verklaring van de namen Davidshof en Christiaan aan de Dorpsstraat. Een naam die wel eenvoudig is te verklaren en waar onlangs naar werd gevraagd is Het Overvaren. Dat is een buurtje in Eemdijk rond de nummers 130 tot 140. De vraag luidde wat dat Overvaren nou precies was.


De verklaring is niet zo moeilijk. Ooit was daar een veerpont over de Eem. Daar kon je dus over varen en vandaar de naam Het Overvaren. Over de geschiedenis van dit voetveer is niet veel bekend. De eerste keer dat de aanwezigheid van een veer op die plaats op een kaart is ingetekend, is op een topografische kaart van 1850. Maar het veer was al ver voor die tijd in gebruik. Dat blijkt uit een rechtszaak uit 1776.

In die tijd waren er meer Eemdijkers die brood zagen in het overzetten van mensen. Die woonden meer noordelijk van het Overvaren. Gerrit Sweeren was op dat moment ‘veerbaas’ op de bestaande pont en hij liet dat niet zomaar over zijn kant gaan. Er kwam een rechtszaak van en in een soort toelichting op een bezwaarschrift stelde Sweeren dat hij de enige veerman was die officieel was aangesteld en van de Ambachtsheer van Bunschoten het recht had ontvangen om op het grondgebied van Bunschoten mensen over te zetten. Voor die tijd deed zijn vader dat al vanaf ‘onkennelijke tijden’. Op oude kaarten is in ieder geval af te lezen dat er in de 19e eeuw bij Eemdijk twee mogelijkheden zijn geweest om zich te laten overzetten.


Van dat overvaren is ter plaatse niets meer te ontdekken. Niet op de plaats zelf, maar ook niet in de vorm van foto’s of documenten. Alleen een enkele tekening of schilderij toont het pontje over de Eem. Overigens moeten we geen grote voorstelling van dat pontje hebben. Het wordt ook steeds omschreven als een ‘voetveer’. Veel meer dan eenvoudig houten vlot met een paar hekken aan de zijkanten of een roeiboot is het niet geweest. Dat blijkt uit een inventarisatie uit 1815 waarin gesproken wordt over: ‘een klein veer met een boot of klein schuitje’.

Het was niet bedoeld voor het overzetten van rijtuigen en grote voertuigen. Veelal alleen voor voetgangers en wellicht wat vee als een boer aan de overkant van de Eem wat land had kunnen pachten.


Dat juist op deze plaats een ‘veerdienst’ in de vaart kwam, was omdat aan de westkant van de Eem langs de Eemnesservaart een pad dwars door de polder liep. Een pad van Eemnes tot aan de sluis en vandaar over het dijkje naar de Eem. Juist hier ontstond daarom een gelegenheid tot overvaren.


Arie ter Beek • 24 oktober 2023

Overige artikelen

door Arie ter Beek 19 februari 2025
De sluis in de Eemdijk
door Arie ter Beek 29 januari 2025
Het Kolkplein na de demping van een deel van de kolk
door Arie ter Beek 22 oktober 2024
De botter BU 55 in de Oude Haven
door Arie ter Beek 9 oktober 2024
De Bonte Poort op een schilderij van H.W. Nieuwboer
door Arie ter Beek 31 juli 2024
De ingang in de jaren 1930
door Arie ter Beek 4 juni 2024
Kraoizeuken in Eigen Volk
door Arie ter Beek 24 april 2024
Titelpagina Van Bunschoten family
door Arie ter Beek 12 maart 2024
Defile van de afdeling in 1928 in Den Haag
door Arie ter Beek 9 januari 2024
Wat is Eemsnoer en de Canon van de Eem
door Jaap Groeneveld 9 januari 2024
Eembrugge op een kaart van rond 1750
Meer berichten
Share by: