Onlangs werd in de Bunschoter een foto geplaatst die was gemaakt bij het inmetselen van de gedenksteen in Eemlandia. Dat leverde de vraag op hoe het kon dat de gedenksteen op de foto links in de gevel was geplaatst terwijl die tegenwoordig links naar de deur zit. Een goeie vraag die simpel is te beantwoorden, maar waar toch een heel verhaal achter zit.
Op de betreffende foto poseert de voorzitter van het bestuur van Eemlandia, Zeger van Twillert, trots bij de zojuist door hem geplaatste gedenksteen. Dat was op 30 juli 1918. Kijkend naar de foto, valt het op dat de indeling van de gevel ook heel anders is dan de huidige situatie. Namelijk enkele smalle hoge kozijnen aan weerszijden van de ingang waar nu breed kozijnen aanwezig zijn. Deze situatie is, voor zover bekend, alleen te zien op deze foto en op het briefhoofd dat Eemlandia altijd heeft gevoerd. Op alle andere foto’s is de gedenksteen direct naast de deur te zien en is ook de gevelindeling zoals die nu nog altijd is.
De verklaring daarvoor is eenvoudig. In 1928 brandde de fabriek af en behalve de schoorsteen en de paardenstal, was er van het gebouw niet veel meer over. Het geheel moest worden herbouwd en dat is grotendeels in dezelfde stijl gebeurd. Alleen maakte men van de gelegenheid gebruik om de fabriek groter terug te bouwen. Dat wil zeggen dat de fabriek aan de voorkant vier meter in de richting van de Veenestraat werd uitgebreid. Het plan voor de herbouw werd niet door de oorspronkelijke architect S.F. Hoekstra gemaakt, maar door de plaatselijke architect Hendrik Dekkers. Die gaf de fabriek aan de voorkant een heel ander gezicht. Hij plaatste ook de gedenksteen direct naast de hoofdingang. Naar het waarom kan alleen maar worden geraden. Maar dat is de reden dat de gedenksteen nu op een andere plaats. Overigens ook bijzonder dat van de fabriek zoals die tot 1928 bestond, nooit een foto is gemaakt. Althans dat er (nog ?) nooit een foto van bekend is geworden.
De gedenksteen
De fraai vormgegeven gedenksteen vermeld de namen van de bestuursleden, de directeur, de architect en de aannemer. Letterlijk is de tekst:
‘De eerste steen gelegd den 30 Juli 1918 door den voorzitter
Z. van TWILLERT Kz voorz.
P. POORT secr.
J. van de GEEST penningm.
H. van TWILLERT Az
Z. van TWILLERT Az
W. POORT
J. ter BEEK Pz
W. BEEKHUIS Az
M. NAGEL Hz
TJ. HOOGKAMP Dir
S.F. HOEKSTRA Architect
Gebouwd door Firma H. DEKKERS.
Alle rechten voorbehouden | CENTRUM VOOR ERFGOED EN CULTUUR