Het stond een vijftig jaar lang op een vrij onopvallende plaats in Eemdijk: het gemaal. Een eenvoudig gebouw opgetrokken van baksteen en afgedekt met een rood pannendak. Het werd gebouwd vanwege een verandering van de waterstaatkundige situatie van de polders rond Bunschoten. Ironisch genoeg werd het door weer een verandering van die situatie overbodig en kort daarop gesloopt.

De aanleiding voor de bouw van het gemaal in Eemdijk lag in de inval van de Duitsers in mei 1940. Omdat Bunschoten deel uitmaakte van de Grebbelinie, waren de polders onder water gezet. Voorkomen moest worden dat de vijand het water kon wegmalen als ze onverhoopt de linie zouden innemen. Om die reden werd op 11 mei 1940 het gemaal op het Spuiplein opgeblazen. Na de capitulatie werd het gemaal provisorisch hersteld, maar tegelijkertijd werd een al langer bestaand plan om de waterhuishouding van de polders te verbeteren, uit de kast gehaald. De verbetering van de waterhuishouding ging onderdeel uitmaken van een ruilverkavelingsplan dat al een jaar later werd aangenomen. Vooruitlopend daarop, werden twee nieuwe gemalen gebouwd. Een gemaal kwam aan de Oostdijk en het andere aan de Eemdijk.

De keuze voor de locatie in Eemdijk werd ingegeven door de ligging van de Bikkersvaart. Deze watergang hoefde maar een klein stukje naar het zuiden te worden omgelegd om bij de plaats van het gemaal uit te komen. Voor dat gemaal lag een oude waai die overigens nog steeds in de vaart te herkennen is. In 1942 werd het gemaal gerealiseerd. Tussen de waai en het gemaal kwam een brug in het wegdek te liggen. Omdat het gemaal boven op de uitwatering werd gebouwd, was in aansluiting op die brug een soort betonnen duiker noodzakelijk. Een voor die tijd specialistisch werk dat werd uitgevoerd door de N.V. Vinkeveense Onderlinge Beton Industrie. In totaal voor een bedrag van fl 58.500,–. In euro’s is dat tegenwoordig € 26.500,--, maar uiteraard gerekend naar het prijspeil van die tijd. In het gemaal kwamen twee pompen die elk 63 m3 per minuut konden wegmalen. Bij elkaar is dat 126.000 liter per minuut. Vijftig jaar lang heeft het gemaal dienst gedaan en de hoeveelheid water die in die tijd is weggepompt moet nauwelijks in een getal uit te drukken zijn.

Het gemaal lag een beetje in het ‘centrum’ van Eemdijk en dus een plaats waar ’s avonds mensen bijeen kwamen om het wereldnieuws te bespreken. Het verhaal gaat dat daarbij ook een boer was die een varken als huisdier had. Zoals een ander een ommetje maakt met zijn hond, maakte die boer een rondje met zijn varken. Ongetwijfeld een komisch gezicht waarmee hij de nodige spot opwekte. Na verloop van tijd werd het gewoon en hoefde de boer niet meer bang te zijn om te worden bespot. Het was een gehoorzaam dier want het bleef trouw zitten zolang zijn baas aan de discussies deelnam.

Na een ‘diensttijd’ van een halve eeuw was het gemaal in een technisch verouderde staat komen te verkeren. Bij de laatste ruilverkaveling werd de waterstaatkundige situatie opnieuw onder de loep genomen en daaruit kwam naar voren dat het gemaal Eemdijk beter kon worden opgeheven en vervangen. Aan de Westdijk werd een nieuw gemaal gebouwd.

Door de bouw van het nieuwe gemaal, werd het gemaal in Eemdijk overbodig en werd gesloopt.

Behoud was moeilijk omdat door de staat van onderhoud er een bedrag van enkele tonnen nodig was. Samen met de moeilijkheid om een geschikte functie voor het gebouw te vinden, moest worden geconcludeerd dat het niet slopen aanzienlijke financiële consequenties had. Daarom werd toch maar ingestemd met de sloop. Kort daarop, in 1993, werd het gemaal en het bijbehorende woonhuis gesloopt.