In de Erfgoedspecial die kort voor het ‘Coronatijdperk’ werd onder meer verwoord dat het Centrum voor Erfgoed & Cultuur een vraagbaak wil zijn voor alle inwoners en instellingen die vragen hebben op het gebied van cultureel erfgoed. Dat kunnen heel specifieke vragen zijn, maar ook vragen die van algemeen belang zijn. Iedereen kan een vraag bij het centrum neerleggen. Onlangs verscheen een twitter bericht in De Bunschoter of het nou Bonte Poort was of Bontepoort. Een vraag die een uitgebreid antwoord verdient.
Afgaande op de oudste vermeldingen, heeft de naam Bontepoort de voorkeur. Maar een schrijfwijze is vaak discutabel en niet als goed of fout te benoemen. Want ook Bonte Poort komt wel voor. Wat interessanter is, is de betekenis van die naam. Die is, net als zoveel straatnamen, redelijk onbekend.
In het blad Tempo Expres dat eind jaren 1979 verscheen, werd de naam toegelicht. Volgens een geïnterviewde bewoner van het buurtschapje was de verklaring als volgt.
‘Vroeger hield men in de buurtschap veel bonte kippen, zogenaamde leghorns. Deze kippen zaten in een grote schuur en waren voor een deel bestemd voor de verkoop. Werden er wat kippen opgehaald, dan moesten ze uit de grote koppel worden gevangen en dat was in die grote schuur niet te doen. Daarom was een vanghok gemaakt waar een aantal kippen in werd gedreven en zo konden ze beter worden gevangen. Zo’n hok werd een poort genoemd omdat het model smal en van boven half rond was. Zo kwam men aan de naam Bonte Poort.’
Een leuk verhaal en het kan waar zijn, maar de naam is veel ouder en heeft een andere betekenis.
In het boek De Gelderse zeepolder Arkemheen van W. J. Hagoort wordt een andere verklaring gegeven voor de naam Bontepoort. Het was bij het opstellen van het kadaster in 1832 de naam van een kadastrale sectie en is afgeleid van de naam van een buurtschap. De naam van de buurtschap is op zijn beurt afgeleid van een boerderij die al in 1675 in oude stukken wordt genoemd.
De naam van deze buurtschap is ontleend aan het tolhuis de Bontepoort. Dit tolhuis was tevens een herberg. ‘Bonte’ is een veel voorkomend bijvoeglijk naamwoord bij herbergen. ‘Bont’ is in dat verband overdrachtelijk gebruikt en heeft betrekking op personen die in de herberg verbleven en verschillend zijn in geslacht, stand en gezindheid. De basis ‘poort’ dat wil zeggen een toegang of een doorgang, is wellicht gegeven vanwege het feit dat het tolhuis aan de Laak lag. De Laak was een grens en om die te mogen passeren op deze plaats, moest tol worden betaald.
Alle rechten voorbehouden | CENTRUM VOOR ERFGOED EN CULTUUR